YATIRIMCILAR SERİSİ BÖLÜM 1 : WARREN BUFFETT

Warren Buffett 30 Ağustos 1930 yılında ABD’nin Nebraska eyaletinde doğan iş adamı, hisse senedi yatırımcısı ve milyarderdir. Berkshire Hathaway şirketinin en büyük hissedarıdır. Aynı zamanda halen bu şirketin CEO’luk görevini üstlenmektedir.

  Küçüklüğü

Warren Buffett 3 çocuklu bir ailenin ortanca çocuğu olarak 1930’te Omaha, Nebraska’da dünyaya geldi. Annesinin adı Leila ve babasının adı Howard’dır. Howard Buffett, 4 kez Amerikan Kongre üyeliğine seçilen borsa simsarıydı. Böylece babası sayesinde küçük yaşlarda borsa hakkında bilgi sahibi olmuştu. Hatta 10 yaşındayken babasıyla beraber New York’a gitmiş ve New York Menkul Kıymetler Borsası binası onu çok etkilemişti. İlk hisse senedini ise o zamanlar 11 yaşındayken aldı. Kız kardeşiyle ile birlikte Cities Service hisselerinden tanesi 38.25 dolardan 3 tane satın aldı. Ancak işler istediği gibi gitmedi ve aldığı hisseler 27 dolara kadar düştü. Fakat sonrasında hisselerin değeri 40 doları bulunca hemen elinden çıkardı. Eğer belli bir süre daha bekleseydi hisselerinin tanesini 202 dolardan satabilecekti. Buffett ilk hisse senedi yatırımından dersler çıkardığını söyler. Bunlardan birincisi ani fiyat düşüşleri karşısında sabırlı olmak, ikincisi kısa vadeli bir kazanç uğruna hisseleri hemen elden çıkarmama ve sonuncusu ise yatırımdan para kazanmak için uzun vadeli düşünmektir.

Daha küçükken para kazanmayı bir iş haline getirdiği söylenir. Bu işlerden birkaçı dedesinin dükkanından kolaları alıp üstüne biraz kar koyup satmak ve pinball masası alıp bunları bazı dükkanlara yerleştirip mekan sahibiyle karı bölüşmektir. Bunun dışında kendisi gazete dağıttığını, araba yıkadığını söylemektedir. İlginçtir ki 16 yaşına geldiğinde Buffett’in elinde yaptığı işlerden kazandığı bugünün parasıyla 53.000 dolar bulunmaktaydı.

  Eğitim hayatı

Buffett 1947 yılında Woodrow Lisesi’nden mezun oldu. Mezun olunca ilk önce üniversiteye gitmeyi istemedi. Ancak ailesinin ısrarlarıyla Pennsylvania Üniversitesi’ndeki Wharton School of Business’a girdi. Sonrasında Nebraska Üniversitesi’nde eğitimine devam etti ve 3 sene içerisinde mezun oldu. Eğitim hayatına devam etmek isteyen Buffett Harvard Business School’a başvuru yaptı ama başvurusu kabul edilmedi. Yaptığı araştırmalar sonucu Benjamin Grahamn’ın Colombia Business School’da ders verdiğini öğrendi ve bu üniversiteye kabul edildi. Benjamin Graham’ı yazarı olduğu “Akıllı Yatırımcı” kitabından tanıyordu. Bu kitabı okuduğu zaman yatırım hakkındaki fikirlerini değiştirdiğini söyler Buffett. Colombia’da başarılı bir öğrenim hayatı geçirdi. Bir ilke imza atarak Benjamin Graham’ın verdiği dersen A+ alan ilk öğrenci oldu. 1951 yılında ise mezun oldu. Sonrasında hisse senedi piyasasında yatırım kariyerini sürdürmek istedi fakat hem babası hem de hocası Graham buna karşı çıktı ve hayatını buradan kazanmamasını tavsiye etti. Graham’ın şirketinde çalışmayı teklif eden Buffett ilk önce kabul edilmedi ve Omaha’ya dönüp babasının brokerlık firmasında işe başladı. Belli bir süre sonra Graham fikrini değiştirdi ve Buffett’ı şirketinde çalışmak üzere davet etti.

  Yatırım Hayatı

Buffett hocasının şirketinde çalışmaya başladıktan 2 sene sonra ayrıldı ve yine Omaha’ya döndü. Burada ilk ortaklığını yani “Buffett Partnership Ltd.” şirketini kurdu. Bu süre zarfında bundan başka ortaklıklar da kurdu ve en sonunda hepsini birleştirme kararı aldı. Ortaklıklar birleşince Buffett, Berkshire Hathaway adlı tekstil şirketine yatırım yapmaya başladı ve zaman içerisinde birçok hisseyi topladı. Böylece firmanın kontrolü Buffett’a geçmiş oldu. Şirketi tekstil sektöründen çıkartıp sigortacılık sektörüne soktu. Warren Buffett’ın Berkshire Hathaway şirketinde gerçekleştirdiği çokça büyük yatırımı vardır.

1973 yılında Washington Post’un %10 hissesini yaklaşık 10.5 milyon dolara aldı. Sonrasında yapılan alımlarla beraber bu oran %18.2’ye çıktı. Buffett şirketin hak edilen değerinden çok daha aşağısında olduğunu fark etti. Hisselerin değeri çok aşağıdayken yüklüce alım yapan Buffett şirketin ilerideki olanaklarının fazla olduğuna dikkat çekmişti. Piyasanın Washington Post hisselerine düşük değer biçmesi Buffett’ı bu hisseye yönlendirmiş ve bu sayede Buffett inanılmaz paralar kazanmıştı. 2010 yılında Berkshire’ın elindeki hisselerin değeri 600 milyon dolara ulaşmıştı. Yani hisselerin değeri yaklaşık 55 kat artmıştı. Warren Buffett’ın bu ölçüde getiri sağladığı yatırım çoktur. Bu şirketlere Nebraska Furniture, Scott & Fetzer, Coca Cola örnek gösterilebilir.

Şu an Berkshire Hathaway dünyadaki ikinci en büyük holdingdir. Hisseleri Amerikan Borsası Nasdaq’da işlem görmektedir ve bir hissesinin fiyatı 9 Mayıs 2020 itibariyle yaklaşık 265.000 dolardır. Bu şirketin 1964’teki bir hissesinin fiyatı yaklaşık 20 dolardı. Eğer 1964’te bu hisseden 4 tane alsaydık şu an bu hisselerin değeri yaklaşık 1 milyon dolar olurdu. Yani 80 dolar verip 56 sene bekleseydik şu an milyonerdik.

  En Değerli Arkadaşlardan Birisi: Charles Munger

Warren Buffett bir gün arkadaşları aracılığıyla Charles Munger ile tanıştı. Bu olay Buffett için hayatının dönüm noktalarından biri olmuştu. Çünkü ileride Munger ve Buffett aynı şirkette çalışacaktı. Bu iki arkadaş halen 50 yıllık ilişkilerini sürdürmektedir. Charles Munger, 1924 yılında Omaha’da dünyaya geldi. Babası avukattı fakat Munger eğitim hayatına Michigan Üniversitesi’nde matematik ve fizik öğrenimi alarak başladı. Daha sonrasında babasının okuduğu Harvard Hukuk okuluna girdi ve buradan 1948 yılında mezun oldu. Munger, Buffett ile tanışana kadar genel olarak gayrimenkul avukatlık mesleğini icra etti ancak 1960’ların ortalarında yatırım alanına yönelmeye karar verdi. İkili, tanışmalarından sonra yatırım işleri hakkında fikir alışverişi yaptılar. O sıralarda Munger’in bizzat yönettiği bir yatırım fonu vardı ve fonun performansı gayet iyi gidiyordu. Buffett’in anlattığına göre Munger’i yatırım alanına çekmek için uğramış ve şunu demiş :”Hukuk hobi olarak güzel bir şey ama sen daha iyisini yapabilirsin.”. Buffett ve Munger tanıştıktan sonra bağlarını koparmadılar ve düzenli aralıklarla görüşmeyi ihmal etmediler. 1978 yılında ise Munger, Buffett’ın Berkshire Hathaway şirketine başkan yardımcısı oldu. Böylece bu ikili aynı şirkette çalışmaya başladılar. Berkshire Hathaway hissedarlarına her sene düzenli olarak gönderilen mektupta yazan “Ben ve Charlie düşünüyoruz ki …” cümlesindeki Charlie, Charles Munger’dır. Buffett ve Munger yıllar boyu sayısız başarılı yatırım gerçekleştirdiler. Bu ikili bugün yatırım efsaneleri arasında sayılmaktadır ve her yatırımla ilgilenen kişi bu ikiliyi bilmektedir. Charles Munger’ın günümüzde serveti yaklaşık 1.6 milyar dolardır.

  Yatırım İlkeleri

Warren Buffett’ın yatırım stratejisi aslında basittir. Yapılan analizler sonucu alınan hissenin uzun süre elde tutulması uzun vadede muhteşem getiriler elde etmenin birinci koşuludur. O yüzden Buffett bir değer yatırımcısı olarak bilinmektedir. Yatırım yapılması gereken şirketin öncelikle uzun vadeli bir geleceğe sahip olması gerekmektedir. Şirket istikrarlı bir güç kazanmış ve yaptığı iş sayesinde rekabet avantajını elinde bulundurmalıdır. Şirketin sermaye kullanımının araştırılması hayati önem taşımaktadır. Ayrıca şirket maliyetleri belli bir seviyede tutmalıdır. Yatırım yapılacak şirket dürüst, profesyonel, ahlaklı ve zeki kişiler tarafından yönetilmezse o şirkete yatırım yapmaktan kaçınılmalıdır. Yetkililer her türlü durumda hissedarlara karşı dürüst olmalı ve krizler karşısında çözüm odaklı olmalıdırlar. Buffett ve Munger yatırım yaptıkları şirketin yöneticilerine karışmamayı, onları işlerinde serbest bırakmayı tercih ettiler ve kendi yönetim kadrolarını oluşturmalarına izin verdiler.  Bu sayede yatırım yaptıkları şirket uzun vadede çokça büyüdü. Yatırım yapılacak sektör yakından bilinen bir sektör olmalıdır. Buffett’a göre anlayamadığınız, karışık ve sürekli değişen sektörlerde bulunan şirketlere yatırım yapmamak gerekir. O yüzden Buffett genellikle teknoloji sektöründeki şirketlere uzak durmuştur. Ancak günümüzde Apple hisselerinin %5’ini elinde tuttunuğunu unutmamamız gerekir.  Buffett’a göre bu kriterleri taşıyan şirketleri bulmak nispeten kolay ancak alımın gerçekleşeceği fiyat yeterince uygun bir fiyat mı sorununu çözmek önemlidir. Hissesi alınacak şirketin fiyatının makul düzeyde olması gerekir. Yani kelepir diyebileceğimiz bir fiyattan alınması gerekir.

  Çıkarılacak Tavsiyeler

Buffett’a göre hisselerin analiz edilmesi gereksizdir. Şirketin yaptığı işe odaklanmak, şirketin getirisine bakmak, şirketin rakipleriyle arasındaki duruma bakmak, yöneticilerin gereken vasıflara sahip olduğunu kontrol etmek daha faydalıdır. Sürekli olarak borsada işlem yapmak zararlıdır. Ona göre her zaman uzun vadeye odaklanmak gerekir. Yatırımdan elde edilecek kar açısından gerçekçi olmak gerekir. Son olarak anlayabileceğimiz işlere yatırım yapmamız gerekir. Uygun bir fiyattan hisseyi almak ise karı büyütür. Bir de Buffett’ın bir sözünü yazarak bu bölümü sonlandıralım ;

“Başkaları aç gözlü olduğunda kork ve geride dur, başkaları korktuğunda aç gözlü ol.”

  Serveti

Warren Buffett 1986’da 56 yaşında milyarder oldu. Servetinin %95’ten fazlasını 55 yaşından sonra kazandı. Buffett milyoner olduğu zaman 30 yaşındaydı ve milyarder olabilmesi için 26 sene geçmesi gerekti. Belirtmek gerekir ki Buffett’ın stratejisi sağlam temellere dayandığı için servetini büyütmesi biraz zaman aldı. Günümüzde korona virüs sebebiyle finansal piyasalarda yaşanan düşüşler nedeniyle servetinde biraz erime gerçekleşti. Şu anda serveti yaklaşık 70 milyar dolar civarında ve dünyanın en zengin dördüncü kişisi.

2006 yılında Forbes tarafından 42 milyar dolarlık devasa bir servetle dünyanın en zengin ikinci kişisi seçildi. 2008 yılında serveti 62 milyar dolar olmuştu ve Buffett dünyanın en zengin kişisi olmayı başarmıştı.

  Pek Bilinmeyen Yönleri

Kendisi günümüzde bir milyarder olmasına rağmen pahalı, lüks bir hayata sahip değil. Halen 1958’de taşındığı evde oturmakta. Buffett, o zaman bu evi 31.500 dolara satın aldı. Hiçbir zaman akıllı telefon kullanmadı ancak bu sene ilk akıllı telefonunu aldığını açıkladı. Eskiden hep eski model telefon kullanan Bufett 2013 yılında CNN ile yaptığı röportajda “Bunu bana Alexander Graham Bell vermişti.” diyerek şaka yaptı. Buffett o yıllarda eski model Nokia kullanıyordu.

Buffett bir röportajında bir günde aldığı kalorilerin çeyreğini Coca Cola’dan aldığını söyledi. Zaten ne zaman kamera karşısına geçse elinde muhtemelen bir Coca Cola bulunduruyor ve böylece yatırımcısı olduğu şirketin reklamını yapıyor. Berkshire Hathaway’in elinde bolca Coca Cola hissesinin bulunduğunu da belirtmemiz gerek.

Buffett insanlarla öğlen yemeği yeme karşılığında milyon dolarlar topluyor. Peki bunu neden yapıyor? 2000 yılından beri eBay üzerinden yapılan açık artırmada en fazla parayı veren kişi Buffett ile bir öğlen yemeği yeme hakkı kazanıyor. Bazı seneler bu tutar 3.5 milyon doları aşıyor. Buradan gelen para ise merkezi San Francisco‘da bulunan ve açlıkla savaşan bir kurum olan GLIDE’a bağışlanıyor.

Günlük rutininin büyük bir kısmını okumaya ayırıyor. Sabah kalkar kalmaz gazete ve şirket haberlerini okumaya başlıyor ve analiz ediyor. Yeri geldiğinde günde 500 sayfaya kadar kitap, gazete ve haber okuyabiliyor. Ona göre başarının en önemli koşulu bilgi ve bilgiyi edinmenin yolu ise okumaktan geçiyor.

2011 yılında dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama tarafından kendisine Özgürlük Madalyası verildi. Bu madalya en yüksek şeref madalyalarından biri olarak biliniyor. Bu madalyayı yaptığı milyarlarca dolar bağış sayesinde hak etti. 2006 yılında ise Warren Buffett, Berkshire Hathaway hisselerinin %85’ini hayır kuruluşlarına bağışlama sözü verdi.

Buffett aynı zamanda bir müzisyen. Gençliğinde ukulele çalmayı öğrenmiş ve halen ukulele çalmayı sürdürüyor. Hatta yakın arkadaşı Bill Gates ile beraber çalıp söylemişliği var.