Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 29 Nisan ile 17 Mayıs arasında tam kapanma uygulanacağı açıklamasından sonra tam kapanma sırasında alkollü içeceklerin satılmasının yasaklandığı İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafından duyuruldu. İçişleri Bakanlığı genelgesinde satış yasağına ilişkin bir madde olmamasına rağmen Soylu “muafiyet ve soru işareti yok” diyerek yasağı doğruladı.
Sosyal medyada tepki toplayan bu yasağın ardından pek çok insan tekel bayi ve süpermarketlere giderek stok yaptı.
Peki devlet alkollü içeceklerden ne kadar vergi topluyor ?
2020 Yılında Alınan Vergiler
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in soru önergesini yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, 2020 yılında alkollü içkilerden 16,5 milyar TL Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) tahsilatı sağlandığını açıkladı.
Gürer’in karşılaştırmalarına göre geçen sene alkollü içeceklerden toplanan ÖTV, içlerinde İçişleri, Sanayi ve Teknoloji, Kültür ve Turizm Bakanlığının bulunduğu çoğu bakanlığın bütçesinden daha fazla.
2019 yılında ise alkollü içkilerden 14,7 milyar TL elde edildi.
Yapılan Zamlar
Özel Tüketim Vergisi Kanunu TBMM tarafından 2002’de kabul edildi. 2012’den beri alkol ve sigaradan da ÖTV alınıyor.
2003’ten beri alkolden alınan ÖTV’ye yaklaşık 30 kere zam geldi. Yapılan zamların sonuncusu 2021 yılının başında yapıldı. Bu zamma göre alkollü içeceklerden alınan ÖTV’de asgari maktu vergi yüzde 17,07 artırıldı.
Dr. Ozan Bingöl vergiyedair.com‘da yayınladığı yazıda “Türkiye örneğinde ise 2006 yılında tahsil edilen her 100 liralık ÖTV’nin 5 lirası alkollü içeceklerden elde edilmiş iken, 2019 yılına geldiğimizde tahsil edilen her 100 liralık ÖTV’nin 10 lirası alkollü içeceklerden tahsil edilmiştir. Yani alkollü içkilerin ÖTV içerisindeki payı %100 artmıştır.” diyerek alkollü içeceklerin ÖTV’deki payına dikkat çekti.
Örnek
Alkollü içeceklerden alınan vergiyi daha iyi anlayabilmek için 70’lik rakı üzerinden vergi uzmanı Ozan Bingöl’ün Twitter hesabından verdiği örneğini verelim;
70’lik rakının tekel bayide satış fiyatı; 175 TL
Bayi kârı dahil rakının fiyatı; 45,31 TL
ÖTV; 103 TL
KDV; 26,69 TL
Görüldüğü üzere alınan toplam vergi 129,69 TL. Rakıdan alınan verginin oranı ise yaklaşık %287. Kabaca bir hesapla her 70’lik rakı aldığımızda 3 tane 70’lik rakı da devlete almış oluyoruz.
2004’te şişe fiyatı 15 lira olan 70’lik rakı, 175 liraya kadar çıktı. Aradan geçen 17 yıldan sonra rakının fiyatı %1196 arttı.
Art of Economics 