Teknik Analizin Kurucusu Dow Teorisi Nedir?

Piyasalarda yatırımcıların kullandığı teknik analiz ve temel analiz olmak üzere iki farklı analiz türü vardır. Bu yazımızda Dow teorisi hakkında bilgilere ulaşacaksınız. Dow Teorisi, teknik analizin kurucusu olarak kabul edilmektedir. Belirtmek gerekir ki teknik analiz çok detaylı bir analiz türüdür ve şüphesiz bir yazıda anlatılamayacak kadar karışıktır. Bizim amacımız ise basit bir şekilde teknik analiz ve Dow Teorisi hakkında sizleri fikir sahibi yapmaktır. Teknik analizi öğrenmek isteyenler bunun hakkında yazılmış sayısız kitaba ve online eğitimlere başvurabilirler.

Teknik analiz, grafikler sayesinde analiz edilen menkul kıymetin (hisse senedi, altın, döviz) fiyat, işlem hacmi gibi özelliklerine bakarak yatırım stratejisi oluşturma yöntemidir. Teknik analizde önemli olan grafiktir. Grafikte bulunan menkul değerin fiyatı, işlem hacmi, indikatör ve osilatör yardımıyla elde dilen bilgiler sayesinde analiz tamamlanmaktadır. Teknik analiz, sadece borsalarda hisse senedi alım satımı yapmak için değil neredeyse her menkul kıymet yatırımı için kullanılabilmektedir. Forex piyasasında döviz yatırımı yaparken veya altın alırken bu analizden yararlanılabilir. Teknik analiz kullananlar için önemli olan grafikteki fiyatlardır. Yani temel analizdeki gibi fiyatın ne olması gerektiğini düşünmez, değer yatırımıyla ilgilenmez.

  Dow Teorisi Nedir?

Dow teorisi bir finans gazetecisi ve muhabiri olan Charles Dow tarafından yaklaşık 120 sene önce geliştirilmiştir. Charles Dow bir haber ajansında çalışırken Edward Jones ile tanıştı. Sonrasında Charles Dow ve Edward Jones, Dow Jones & Company’i kurdular. Borsaya ilgili olanlar fark etmiş olacaktır ki bu iki işi Amerikan endüstri endeksi olan Dow Jones Borsası’na ismini veren kişilerdir. Ardından 1889’da Wall Street Journal’ın yayın hayatını başlattılar. Charles Dow, burada o zamanlar bireysel yatırımcılar tarafından ulaşılması zor olan şirket bilançoları hakkında bilgi vermeye başladı. Ayrıca gazetede belli başlı makaleler yazarak Dow Teorisini oluşturdu. Dow Teorisi, Charles Dow tarafından kitaplaştırılmadı. Makalelerin bir araya getirilmesiyle oluşturuldu. Dow Teorisi, geçmişteki fiyat hareketleri ve işlem hacmine bakarak gelecekteki fiyat hareketlerinin tahmin edilebileceğini öne sürmektedir. Bu teorinin belli başlı ilkeleri vardır;

1) Ortalamalar (Endeksler) Her Türlü Faktörü İçerir.

Buradaki ortalamadan kasıt endekstir. Endeksin mevcut olan değeri doğru olarak kabul edilir. Piyasadaki oyuncular haber akışlarından çabucak etkilenmeye meyillidir. Yatırımcılar yatırım yaparken piyasayla ilgili olan tüm haberleri ve verileri gözden geçirerek yatırım yaparlar. Yani endeks tüm bilgileri değerlendirmiş, iskonto etmiştir.

2) Fiyatlar Trendler Halinde Hareket Eder.

Menkul kıymetlerin fiyatları belirli trend çevresinde hareket ettiği kabul edilir. Bu trendlere göre fiyat ya yükseliyor, ya düşüyor ya da fiyat yerinde seyrediyordur. Fiyatlar yükseliyorsa yukarı trend, düşüyorsa aşağı trend, hareket etmiyorsa yatay trend vardır.

3) Piyasada 3 Temel Trend Vardır.

Trend, bize endeksin hangi yöne doğru ilerlediğini söylemektedir.  Ne zaman yatırım yapılırsa yapılsın piyasada 3 temel trend vardır. Ana trend, 1 yıl ya da daha uzun süreli trendi ifade eder. Ya yukarı ya da aşağı trend olarak tanımlanır. Fiyatların genel olarak hangi yönde olduğunu gösterir. İkincil trend ise ana trende ters olan trenddir. Süresi 1 ay veya birkaç aydır. Ana trendin düzeltmeleri olarak kabul edilir. En son trend ise küçük trenddir. Bu, 1 gün ve 1 ay arasında değişen sürelerde oluşan küçük fiyat hareketleridir.

Grafikte görüldüğü üzere piyasada yukarı trend hakimdir. Fiyatlar gitgide artmaktadır. Ancak fiyatlar belli zamanlarda düşerek ikincil trendler oluşmuştur. Kurala göre ikincil trendler ana trendlerin tersidir. Burada da görüldüğü üzere ana trende ters olan 3 tane ikincil trend mevcuttur.

Haberlerde bazen ayı ve boğa piyasası terimleri duyulmaktadır. Yukarı trende verilen isim boğa piyasasıyken aşağı trende verilen isim ayı piyasasıdır.

4) Ana Trendin 3 Aşaması Vardır.

Dow teorisi bize piyasanın kendisini tekrar ettiğini, döngüler yarattığını söylemektedir. Bu döngüler 3 aşamadan oluşur: Toplama, Yukarı piyasa, Dağıtım. Yukarı bir trendde toplama aşamasında yatırımcılar yavaş yavaş bu seviyelerden alım yaparak fiyatın yükselmesine neden olmaktadır. Yukarı piyasa aşamasında toplama aşamasında yapılan alımlardan daha fazla alım yapılır, piyasa hakkında iyi haberler gelmeye devam eder ve fiyat iyice artmaya başlamaktadır. Üçüncü aşamada ise artık piyasa doygunluğa ulaşmıştır. Piyasada iyimser bir hava esmektedir ve artık yatırımcılar karlarını realize etmek isterler ve hisseleri (daha önce belirttiğimiz gibi başka menkul kıymet de olabilir) ellerinden çıkarırlar. Böylece dağıtım aşamasında fiyatlar düşer.

Dow Teorisine göre dağıtım aşamasından sonra toplama aşaması tekrardan başlayarak piyasa yeni bir döngü daha yaratacaktır. Piyasanın bu döngü yaratması sürüp gidecektir.

5) Ortalamalar Birbirini Teyit Etmelidir.

Bir menkul kıymetin analizinde kullanılan indikatörler ve osilatörler birbirlerini doğrulamalıdırlar. Eğer ortamalarda belli bir uyum yoksa bu trendin dönüş habercisi olabilir.

6) İşlem Hacmi, Trendi Desteklemelidir.

Eğer bir piyasada yukarı trend mevcutsa ve fiyat artmaya devam ediyorsa, bu trendin güçlü olabilmesi için işlem hacminin de artması gerekmektedir. Bir diğer anlatımla işlem hacmi ana trendin doğrultusunda hareket etmelidir. Azalan işlem hacmi trendin bozulabileceğinin bir habercisi olabilir.

7) Sinyal Gelmedikçe Trend Yönü Geçerlidir.

Bir piyasada en zor şeylerden birisi trendin bittiğini söyleyebilmektedir. Bunun için teknik analiz formasyonlar ve indikatörler geliştirmiştir. Üçüncü ilkedeki ikincil trend örneği unutulmamalıdır. Örneğin yukarı trend devam ederken ikincil bir trend olursa, yani ana trend devam ederken düzeltme hareketleri yaşanırsa hemen trendin bittiği söylenmemelidir. Yukarı ve aşağı trend her zaman mükemmel bir biçimde gerçekleşmez. Bazen trendin tersi yönünde hareketler gerçekleşebilir. Teknik analizin diğer araçları kullanıp net bir sinyal gelmedikçe trendin devam edeceği varsayılmaktadır.